ABD'nin üst düzey yetkilileri, Sudan'da Darfur'daki sivil katliamların sorumlusu olan Hızlı Destek Kuvvetleri'ne (RSF) Birleşik Arap Emirlikleri'nden (BAE) gelen silah desteğinin kesilmesi çağrısını yaparken, Washington'ın Afrika Boynuzu'ndaki terörle mücadele operasyonları için tam da BAE'nin RSF'yi desteklemek üzere geliştirdiği askeri tesisleri kullanması dikkat çekiyor.
Dışişleri Bakanı Rubio'nun çağrısı
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, G7 Dışişleri Bakanları toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada, BAE'yi açıkça adlandırmasa da, Sudan'daki RSF'ye silah sağlayan tarafların bilindiğini ve bu desteğin "derhal durması gerektiğini" söyledi. Rubio, "Hükümetimizin en üst kademelerinde bu konunun ele alındığını ve ilgili taraflara baskı yapıldığını" ifade etti.
Bu açıklamalar, RSF'nin Kuzey Darfur'un başkenti el-Fashir'de toplu tecavüz, cinayet ve yağma dahil olmak üzere sayısız vahşet gerçekleştirmesinin ardından geldi. Washington'daki kaynaklar, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın, RSF ile BAE arasındaki ilişki için kritik öneme sahip kişileri hedef alan yeni yaptırım turunu değerlendirdiğini belirtti.
Çelişkili askeri ittifak: Bosaso üssü
Ancak, ABD diplomatik olarak BAE'ye baskı yapmaya hazırlanırken, askeri olarak BAE'nin altyapısını kullanıyor.
Somali'nin yarı özerk Puntland bölgesindeki Bosaso liman kenti, BAE tarafından son birkaç yılda geliştirilen bir hava üssü ve limana ev sahipliği yapıyor. ABD kaynakları ve Puntland yetkilileri, BAE'nin burayı Sudan'daki RSF'ye ikmal yapmak için bir ara istasyon olarak kullandığını, ancak ABD'nin de aynı tesisi Somali'deki IŞİD savaşçılarına karşı terörle mücadele operasyonları için bir fırlatma rampası olarak kullandığını doğruladı.
RSF'nin el-Fashir'deki zulmünü kınamasından sadece üç gün sonra, 10 Kasım'da ABD Afrika Komutanlığı (Africom), Bosaso'nun 32 km güneydoğusunda IŞİD-Somali'yi hedef alan bir hava saldırısı gerçekleştirdi.
Eski bir CIA analisti olan Cameron Hudson, yaptığı açıklamada, "BAE, Bosaso'yu ABD kuvvetleri Puntland veya Somaliland'a giderken bir hazırlık alanı olarak kullanıma sundu. Bu kalıcı bir operasyon değil, ancak kullanıldığını biliyoruz" dedi.
Uçuş takip verileri, ABD Deniz Piyadeleri'ne ait bir uçağın, Cibuti'deki ABD'nin en büyük askeri üssü olan Camp Lemonnier'den Bosaso'ya uçuş yaptığını gösteriyor.
Gizli "hava köprüsü" ve çoklu kullanım
MEE tarafından analiz edilen uçuş takip verileri, BAE'nin Bosaso'yu Sudan'a yönelik "hava köprüsünün" kalıcı bir parçası haline getirdiğini gösteriyor. Mart 2024 ile Ağustos 2025 arasında, BAE'den kalkan ve genellikle sinyallerini gizleyen, Kırgızistan merkezli bir kargo şirketine ait IL-76 nakliye uçaklarının 59 kez Bosaso'ya indiği tespit edildi.
Bosaso Havalimanı'ndaki Puntland Deniz Polisi Komutanı, bu uçakların gizli ağır lojistik malzemeler taşıdığını ve malzemelerin hemen Sudan'daki RSF için bekleyen başka bir uçağa aktarıldığını belirtti.
Analistler, BAE'nin RSF'ye giden silahlar ile terörle mücadele hedefleri için kullanılan malzemelerin ayrımını yapmayı zorlaştırarak Bosaso'yu mükemmel bir "örtü" olarak kullandığını ifade ediyor.
Jeopolitik rekabet ve Trump'ın etkisi
ABD Başkanı Donald Trump'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman'ın lobiciliği sonrasında Sudan'a odaklanacağını açıklaması, Washington'ın iki önemli müttefiki olan Suudi Arabistan ve BAE arasındaki bölgesel güç mücadelesini daha da belirginleştiriyor.
Uzmanlar, ABD'nin bu durumda "Sudan'ı değil, Suudi Arabistan mı yoksa BAE mi tercih edilen müttefik" olduğunu seçtiğini belirtiyor. Ancak şimdilik Bosaso'daki taktiksel ittifak ve terörle mücadele önceliği, diplomatik baskıyı karmaşıklaştırmaya devam ediyor.