İngiltere hükümeti, İsrail’in Gazze’deki askeri saldırıları ve Batı Şeria’daki yasa dışı yerleşim genişlemeleri nedeniyle İsrail ile yürütülen Serbest Ticaret Anlaşması (STA) müzakerelerini askıya aldığını duyurdu. İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, parlamentoda yaptığı konuşmada, İsrail hükümetinin “vahim politikaları” nedeniyle müzakerelerin devam edemeyeceğini belirtti.
Bu karar, İngiltere, Fransa ve Kanada’nın İsrail’e yönelik “somut adımlar” atma tehdidinde bulunmasının ardından geldi. Avrupa Birliği de İsrail ile olan ticari iş birliği anlaşmasını gözden geçirme yönünde bir adım attı. AB Dış Politika Şefi Kaja Kallas, bloğun bu yönde bir oylama yaptığını doğruladı.
İsrail-UK ticaretinin boyutu
İngiltere ve İsrail, Temmuz 2022’de modern bir Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerine başlamıştı. Bu anlaşmanın, mevcut ticaret anlaşmasında yer almayan hizmetler ve dijital ticaret gibi alanları kapsaması hedefleniyordu. Ancak, 2024 verilerine göre, İngiltere İsrail’in 11. en büyük ithalat ortağı olarak 1,96 milyar dolarlık ürün ihraç etti. İthal edilen ürünler arasında jet motorları, elektrikli ekipmanlar, ilaçlar ve araçlar bulunuyor. Aynı dönemde, İngiltere İsrail’in 8. en büyük ihracat pazarı oldu ve İsrail’den 1,57 milyar dolarlık elmas, kimyasal ürünler, makine ve elektronik ürünler aldı.
İsrail’in 2024 ticaret rakamları
2024 yılında İsrail’in toplam ithalatı 91,5 milyar dolar, ihracatı ise 61,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. İsrail’in en büyük ithalat kalemleri arasında şunlar yer aldı:
- Elektrikli makineler, elektronik ve mekanik cihazlar: 19 milyar dolar
- Araçlar (otomobil, kamyon, uçak vb.): 10 milyar dolar
- Kimyasal ürünler (ilaçlar dahil): 8 milyar dolar
- Mineral ürünler (petrol, kömür, çimento): 7 milyar dolar
- Mücevher ve elmas: 4 milyar dolar
İsrail’in başlıca ihracat kalemleri ise şu şekilde sıralandı:
- Elektrikli makineler, elektronik ve mekanik cihazlar: 18 milyar dolar
- Kimyasal ürünler (ilaçlar dahil): 10 milyar dolar
- Mücevher ve işlenmiş elmas: 9 milyar dolar
- Optik, teknik ve medikal cihazlar: 7 milyar dolar
- Mineral ürünler: 5 milyar dolar
Elektronik sektörü öne çıkıyor
İşgalci İsrail’in elektronik sektörü, ihracat ekonomisinin en önemli unsurlarından biri olarak dikkat çekiyor. Intel gibi büyük şirketler, ülkede çip üretim tesisleri işletirken, Elbit Systems ve Orbotech gibi şirketler askeri elektronik ve ileri üretim konusundaki uzmanlıklarıyla öne çıkıyor.
İngiltere ve Avrupa Birliği’nin İsrail ile ticari ilişkileri yeniden değerlendirme süreci, önümüzdeki dönemde bölgesel ve küresel ticaret dinamiklerini etkileme potansiyeli taşıyor.