İsrail’in Gazze’ye yönelik bombardımanı sonrası oluşan milyonlarca ton enkaz, çevreye ciddi bir sera gazı yükü getirebilir. Edinburgh ve Oxford üniversitelerinden araştırmacıların Environmental Research: Infrastructure and Sustainability dergisinde yayımlanan yeni çalışmasına göre, bu enkazın temizlenmesi ve işlenmesi yaklaşık 90 bin ton karbondioksit eşdeğeri (CO2e) sera gazı emisyonuna yol açabilir.
Çalışmada, 2023 Ekim ile 2024 Aralık ayları arasında İsrail’in yıkımı sonucu en az 39 milyon ton beton yıkıntısı oluştuğu belirtiliyor. Bu enkazın taşınması için 2,1 milyon kamyonun toplamda 29,5 milyon kilometre yol yapması gerekiyor. Araştırmacılar, sadece enkazın taşınmasının Dünya’nın çevresini 737 kez dolaşmaya eşdeğer bir mesafe olduğunu ve yaklaşık 66 bin ton CO2e açığa çıkaracağını hesapladı.
Araştırmada, iki farklı senaryo üzerinden enkazın işlenme süresi ve çevresel etkileri incelendi. Eğer Gazze’ye hiç izin verilmemiş olan 50 adet endüstriyel kırıcı makine kullanılırsa, enkaz yaklaşık 6 ayda işlenebilir ve yaklaşık 2.976 ton CO2e açığa çıkar. Ancak Gazze’de yaygın olarak kullanılan daha küçük kırıcı makinelerle bu süreç 37 yılı aşabilir ve 25.149 ton CO2e sera gazı salımı gerçekleşir. Bu miktar, 7,3 milyar cep telefonunun şarj edilmesine eşdeğer.
Enkazın uzun süre alanda kalması, Gazze’de yaşayan 2 milyon insanın hava, su ve sağlık koşullarını daha da kötüleştiriyor. 21 aydır süren bombardıman, açlık ve yerinden edilmeyle birlikte ekolojik ve insani kriz derinleşiyor.
Çalışmanın baş yazarı ve Edinburgh Üniversitesi İşletme Fakültesi stratejik yönetim kıdemli öğretim üyesi Samer Abdelnour, “Enkazın temizlenmesi ve işlenmesinden kaynaklanan CO2 emisyonları, Gazze'deki yıkımın toplam iklim maliyeti yanında küçük görünebilir. Ancak bu mikro odak, yeniden inşa sürecinin başlaması için gereken emek ve çalışmayı ortaya koyuyor.” dedi.
Ayrıca çalışma, askeri kaynaklı emisyonların hesaplanmasında oluşan boşlukları doldurmaya, Filistinli politika yapıcılar, mühendisler ve planlamacılara da destek vermeye yönelik önemli bir adım olarak görülüyor.
Queen Mary Üniversitesi’nden iklim etkileri üzerine çalışan Ben Neimark ise, “Yıkıntılara odaklanan metodoloji, savaş sonrası askeri faaliyetlerin çevresel zararlarını ortaya koyan öncü bir çalışma. Bombalanmış binaların günlük görüntülerine yeni bir iklim perspektifi kazandırıyor.” yorumunda bulundu.
Gazze, Washington DC’nin iki katı büyüklüğünde, yaklaşık 365 km²'lik bir alan. Bölgedeki evlerin %90’ından fazlası, okullar, klinikler ve altyapının büyük kısmı zarar görmüş ya da yok edilmiş durumda. Daha önce Neimark liderliğinde yapılan bir çalışma, Gazze’nin yıkımı, temizlenmesi ve yeniden inşasının uzun vadeli iklim maliyetinin 31 milyon ton CO2e’yi aşabileceğini ortaya koymuştu. Bu miktar, 2023 yılında Kosta Rika ve Estonya’nın toplam sera gazı emisyonlarından daha fazla.
