ABD Başkan Donald Trump yönetiminden kıdemli bir yetkili, Gazze Şeridi'nin geleceğine yönelik, İsrail'in işgal ettiği bölgelerde on binlerce Filistinliyi barındıracak konut birimleri inşa etmeyi içeren bir planın üzerinde çalışıldığını doğruladı. Plana göre, bu bölgelerde yaşayan Filistinlilerin yerleşkelerden ayrılmasına izin verilmeyecek.
The New York Times'ın yayımladığı rapora göre, ABD'li yetkililerin “Alternatif Güvenli Topluluklar” adını verdiği bu yerleşkeler, Gazze'nin doğu yarısında, İsrail işgal güçlerini Gazze'nin belirli bölgelerinden ayıran ve fiziksel olmayan "sarı çizginin" gerisinde kurulacak. İsrail, bu planla birlikte Gazze'nin yaklaşık %50'si üzerindeki kontrolünü sürdürmeyi hedefliyor.
Yerleşkelerin özellikleri ve kısıtlamalar
ABD'li yetkililer, bu yerleşkelerde daha fazla güvenlik, iş imkânları ve yeniden hayat kurma şansı olacağını iddia ediyor. Yetkililer ve Avrupalı diplomatlar, her bir yerleşkenin 20.000 ila 25.000 kişiye konut, tıbbi klinikler ve okullar sağlayacağını belirtiyor.
Bu çabaya öncülük eden ismin, Trump yönetimi yetkilisi ve ABD'nin eski İsrail Büyükelçisi David Friedman'ın üst düzey danışmanı olan Haham Aryeh Lightstone olduğu tespit edildi. Lightstone, aynı zamanda Başkan'ın damadı Jared Kushner tarafından kurulan İbrahim Anlaşmaları Barış Enstitüsü'nün de CEO'luğunu yapmıştı ve Trump'ın temsilcisi Steve Witkoff'un danışmanı olarak görev yapıyor.
Ancak New York Times raporu, planla ilgili ciddi sorunlara dikkat çekiyor. Yetkililere göre, Filistinlilerin yalnızca bu yerleşkelere taşınabilmesi, yerleşkeleri terk etmelerinin ise engellenmesi öngörülüyor. Ayrıca, İsrail'in yapacağı bir güvenlik taraması sonucunda, polis memurları, sağlık çalışanları gibi kamu sektörü çalışanları ve Hamas'ın akrabaları dâhil olmak üzere birçok Gazzelinin yerleşkelere taşınmasının yasaklanabileceği belirtiliyor.
Planın nasıl finanse edileceği ve yerleşkelerin inşa edileceği arazilerin Filistin mülkiyeti sorununun nasıl çözüleceği henüz belirsiz. Gazze Şeridi'nde resmi bir tapu sicili bulunuyor ve plana dâhil olan bir kaynağa göre, yetkililer Rafah'taki tapu kayıtlarını elde etmeye çalışmaya başlamış durumda.
Yetkililer, ilk yerleşkenin birkaç ay daha hazır olmayacağını ifade etti. İsrail askerlerinin bu hafta, Refah'taki ilk alanda, Mısır sınırına yakın bölgede temizlik çalışmalarına başlaması bekleniyordu. Rapora göre, ilk yerleşkenin maliyeti on milyonlarca doları bulabilir. Yıkıntı temizliğinin, tünel, patlamamış mühimmat veya insan kalıntıları bulunması durumunda aylarca sürebileceği belirtiliyor. Prefabrik evlerin kurulumu ise ek olarak altı ila dokuz hafta alacak.
Lightstone ve ekibinin, odaları geceliği 700 doları aşan Tel Aviv'deki lüks Kempinski ve Hilton otellerinden çalıştığı ve aralarında adı açıklanmayan "İsrailli iş adamlarının" da bulunduğu kaydedildi. Ekip ayrıca, Gazze için bir kripto para birimi ve trafiğin olmadığı bir kentsel plan da dâhil olmak üzere başka projeler üzerinde de çalışıyor.
Plana yönelik eleştiriler, bu girişimin Gazze'yi fiilen İsrail'in işgal ettiği alanlar ve Filistinlilerin kontrolündeki alanlar olarak bölme riskini taşıdığı yönünde. Jared Kushner de daha önce, ABD ve ortaklarının İsrail birliklerinin işgal ettiği Gazze'nin bazı kısımlarını yeniden inşa etmesi, ancak harabeye dönmüş diğer kısımları olduğu gibi bırakması fikrini kamuoyuna sunmuştu.
The Atlantic'in daha önce bildirdiğine göre, planın özünde, orta Gazze'deki Filistinlilerin gönüllü olarak İsrail birliklerinin kontrolündeki topraklarda yaşamayı kabul etmeleri gerekiyor. Soykırımcı İsrail'in iç güvenlik teşkilatı Şin Bet'in konutlara yerleşecek adayları tarayacağı belirtilmişti. Ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı, ABD ordusuyla çalışan Tetra Tech Solutions adlı mühendislik ve danışmanlık firmasına, ilk “Alternatif Güvenli Topluluk” alanındaki patlamamış mühimmat ve molozları temizlemek üzere bir sözleşme verdi.