Suriye halkı, demir yumrukla yöneten Beşşar Esed'in devrilmesinin üzerinden geçen ilk yılı, ülkenin istikrarı bulma ve yıllar süren savaşın yaralarını sarma mücadelesi sürerken kutluyor.
8 Aralık Pazartesi günü için, başkent Şam'daki merkezi Emevi Meydanı'nda ve ülkenin diğer bölgelerinde resmi kutlamalar planlanıyor. Meydan, yıl dönümü öncesinde dahi coşkulu kalabalıklarla dolup taştı.
Esed, ayaklanmanın savaşa dönüşmesinin 13 yıldan fazla sürmesinin ardından, ülkenin yeni başkanı Ahmed Şara komutasındaki muhaliflerin Şam'ı ele geçirmesi üzerine bir yıl önce Rusya'ya kaçmıştı.
Kutlamalar, Suriye'nin bazı bölgelerinde günler öncesinden başladı. Şara'nın İslamcı Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) grubunun öncülüğündeki muhaliflerin, Şam'a doğru hızlı ilerleyişleri sırasında Hama şehrini ele geçirdiği günü anmak üzere, binlerce kişi Cuma günün Hama sokaklarını doldurarak Suriye'nin yeni bayrağını dalgalandırdı.
Yeni yönetim, yeni politikalar
Şara, iktidara gelmesiyle birlikte Suriye'nin dış ilişkilerinde büyük değişikliklere imza attı. ABD ile ilişkiler kurdu, Körfez Arap devletlerinden destek aldı ve Esed'in en büyük destekçileri olan İran ile Rusya'dan yüz çevirdi. Bu yeni yönelim sayesinde, Batı'nın ülkeyi felç eden yaptırımlarının büyük bir kısmı kaldırıldı.
Şara, Esed'in acımasız polis devletini, kapsayıcı ve adil bir düzenle değiştirme sözü verdi. Geçiş döneminin, kurumların, yasaların ve halk oyuna sunulacak yeni bir anayasanın oluşturulması için dört yıl daha süreceğini, ardından da seçimlerin yapılacağını belirtti. Geçtiğimiz hafta sonu Katar'da düzenlenen bir forumda konuşan Şara, yaşanan şiddet olaylarına rağmen "Suriye'nin bugün en iyi zamanlarını yaşadığını" söyledi.
Azınlıklar arasında güven sorunu
Ancak yeni yönetim, iç cephede zorluklarla karşılaşıyor. Şara'nın tüm Suriye'yi Şam'ın otoritesi altına alma çabası sürerken, yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği mezhep şiddeti olayları yeni yerinden edilmelere neden oldu ve azınlıklar arasında hükümete karşı güvensizliği artırdı.
Kürtlerin önderliğindeki kuzeydoğu yönetimi, yıl dönümü münasebetiyle Suriyelileri tebrik ederken, olası "terör hücreleri" faaliyetlerini gerekçe göstererek güvenlik nedeniyle toplanmaları ve etkinlikleri yasakladı. Bu yönetim, bölgesel özerkliğini korumaya çalışıyor. Güneyde ise, Alevi azınlık cemaatinin bir kısmını oluşturan Dürzi mezhebinin bazı takipçileri bağımsızlık talep ediyor. Esed ailesi, Suriye'yi 54 yıl boyunca bu Alevi azınlık cemaatine mensup olarak yönetmişti.
Ekonomik toparlanma ve insani ihtiyaçlar
2011'den beri devam eden Suriye savaşı, yüz binlerce insanın ölümüne yol açtı ve milyonlarca kişiyi yerinden etti. Yaklaşık 5 milyon kişi komşu ülkelere sığınmacı olarak gitmek zorunda kaldı.
Merkez Bankası başkanı geçtiğimiz hafta Reuters NEXT konferansında yaptığı açıklamada, yaklaşık 1.5 milyon sığınmacının ülkeye geri dönüşünün ekonominin büyümesine yardımcı olduğunu belirtti. Buna rağmen, BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), Suriye genelinde insani ihtiyaçların halen çok yüksek olduğunu ve 2025 yılında yaklaşık 16.5 milyon kişinin yardıma muhtaç olacağını ifade ediyor.