Amerika Birleşik Devletleri’nde Donald Trump yönetimi, Orta Doğu’daki dengeleri sarsacak devasa silah satışları için düğmeye bastı. Washington ve Arap diplomatik kaynaklarından edinilen bilgilere göre, ABD hükümeti Suudi Arabistan ve Katar’a yönelik olası F-35 savaş uçağı satışlarının, İsrail’in bölgedeki teknolojik üstünlüğünü nasıl etkileyeceğini değerlendiren kritik bir inceleme başlattı.
İsrail’in "üstünlük" endişesi ve gizli görüşmeler
İsrail’in bölgedeki herhangi bir Arap devletinden daha gelişmiş silahlara sahip olmasını garanti altına alan ve 2008’de yasalaşan "Niteliksel Askeri Üstünlük" (QME) kavramı, yeni savunma paketleriyle test ediliyor. Geçtiğimiz hafta ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkilinin İsrail’i ziyaret ederek bu endişeleri görüştüğü öğrenildi. Ayrıca, ABD Kongresi’nde senatörler ve askeri yetkililer arasında konuyla ilgili "çok gizli" toplantıların yapıldığı bildirildi.
Netanyahu - Trump zirvesi bekleniyor
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, 29 Aralık’ta Florida’da Başkan Trump ile bir araya gelmesi bekleniyor. Bu görüşmenin ana gündem maddelerinden birinin, Körfez ülkelerine satılacak F-35 uçaklarının "donanım seviyesi" olacağı öngörülüyor. Trump, geçtiğimiz ay yaptığı bir açıklamada İsrail’in, Suudi Arabistan’a daha düşük kapasiteli uçaklar verilmesi için lobi yaptığını doğrulamış ancak her iki ülkenin de "en üst düzey" teçhizatı hak ettiğini söyleyerek niyetini açıkça belli etmişti.
Savaş uçaklarında "donanım" pazarlığı
Savunma sanayisinde F-35’ler, bir otomobil gibi farklı donanım paketleriyle (radar sistemleri, gizlilik özellikleri vb.) satılabiliyor. İsrail şu anda ABD dışındaki en gelişmiş versiyon olan "F-35I Adir" modelini kullanıyor ve bu uçaklar üzerinde teknik değişiklik yapma ayrıcalığına sahip tek ülke konumunda. İsrail’in temel endişesi, Suudi Arabistan veya Katar’ın da benzer seviyede radar ve stealth (hayalet) teknolojisine sahip olması.
Kongre faktörü ve stratejik imzalar
Trump yönetiminin bu dev satışları hayata geçirebilmesi için Kongre’deki hem Cumhuriyetçi hem de Demokrat senatörlerin desteğine ihtiyacı var. Savaş Bakanı Pete Hegseth tarafından henüz imzalanmayan ancak hazırlıkları gizlilikle yürütülen ABD-Suudi savunma anlaşmasının, daha gelişmiş askeri teçhizatın bölgeye akışını hızlandırması bekleniyor.