Orta Asya devleti Kazakistan'ın İbrahim Anlaşmaları'na katılacağını duyurması bekleniyor. ABD medyasında yer alan çeşitli raporlara göre, bu gelişme, ülkenin İsrail ile zaten diplomatik ilişkilere sahip olması nedeniyle büyük ölçüde sembolik bir hareket olarak yorumlanıyor.
ABD Özel Elçisi Steve Witkoff, yaptığı açıklamada, dört Arap ülkesinin İsrail ile ilişkilerini normalleştirmesini sağlayan anlaşmalara yeni bir ülkenin katılacağını belirtmişti. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in Beyaz Saray'ı ziyaret edeceği ve ABD Başkanı Donald Trump ile birlikte bu adımı duyurmasının beklendiği ifade edildi.
Mevcut ilişkiler ve tarihsel arka plan
Kazakistan, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazanmasının ardından 1992 yılında İsrail ile diplomatik ilişkiler kurmuştu. İki ülke hali hazırda karşılıklı olarak büyükelçiliklere sahip ve aralarındaki bağlar istikrarlı kabul ediliyor. Bu durum, Kazakistan'ın İbrahim Anlaşmaları'na katılan, İsrail ile zaten resmi diplomatik ilişkileri bulunan ilk ülke olacağı anlamına geliyor.
Dini ve kültürel bağlam
Nüfusunun yaklaşık yüzde 70'i Müslüman olan Kazakistan, aynı zamanda önemli sayıda Ortodoks Hristiyan'a da ev sahipliği yapıyor. Ülkenin 19. yüzyılda Çarlık Rusyası tarafından ele geçirilmesi ve ardından Sovyet dönemi, Kazakistan'da kamusal yaşamdaki dini etkileri diğer Müslüman çoğunluklu ülkelere kıyasla daha geri planda bırakmış durumda.
İbrahim Anlaşmaları'nın genişlemesi ve etkileri
2020 yılında ilk Trump yönetimi sırasında aracılık edilen İbrahim Anlaşmaları, Fas, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin İsrail ile resmi ilişkiler kurmasını sağlamıştı. Bu ülkelerin hiçbiri o dönemde soykırımcı İsrail ile resmi bağlara sahip değildi. ABD bu anlaşmaları tarihi bir dönüm noktası olarak çerçevelerken, Filistin davası savunucuları bunu bir ihanet olarak değerlendirmişti.
Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn'in anlaşmalara katılma kararı, kısmen işgalci İran'a karşı savunmayı güçlendirme hamlesi olarak görülmüştü. Aynı zamanda, Fas ve Körfez ülkeleri İsrail ile ekonomik bağlarını, özellikle teknoloji alanında, güçlendirmek istiyorlardı.
Kazakistan'ın bu anlaşmalara katılımının somut etkileri henüz belirsizliğini koruyor. Zaten İsrail ile açık ekonomik bağlantılara sahip olan Kazakistan'ın bu hamlesi, daha çok Orta Asya'daki siyasi konumunu pekiştirmeye ve ABD ile ilişkilerini güçlendirmeye yönelik sembolik bir adım olarak yorumlanabilir.