The Guardian gazetesinin haberine göre, BM Güvenlik Konseyi'nin incelediği materyaller, Sudan'daki savaş alanlarında İngiliz menşeli askeri teçhizatın bulunduğunu ortaya koydu. Savaş suçları işlediği iddia edilen Sudan'ın paramiliter gücü Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (RSF), İngiliz yapımı küçük silah nişan sistemleri ve zırhlı personel taşıyıcı motorları kullandığı belgelendi. Bu teçhizatlar, Sudan'ın başkenti Hartum ve ikiz şehri Omdurman'daki eski RSF mevzilerinde ele geçirildi.
RSF’nin destekçisi BAE ve İngiliz ihracat lisansları
Bu ifşaatın, BK'nin RSF'nin en önemli destekçisi olan Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) yönelik silah ihracatını daha yakından inceleme baskısını artırması bekleniyor. Abu Dabi, RSF'ye silah, finansman ve paralı asker sağlamanın yanı sıra, çatışmayı sona erdirmeye yönelik müzakerelerde siyasi destek de sunuyor. Daha önce BM Güvenlik Konseyi'ne BAE'nin BK yapımı silahları RSF'ye tedarik etmiş olabileceğine dair bilgiler ulaşmıştı.
Haziran 2024 ve Mart 2025 tarihli ve Sudan Silahlı Kuvvetleri (SAF) tarafından derlenen iki dosya, Güvenlik Konseyi'ne sunuldu. Bu dosyalar, BAE'nin RSF'ye desteğine "kanıt" teşkil ettiğini iddia ediyor. Ele geçirilen küçük silah nişan cihazlarının üzerindeki etiketler, Galler'de bulunan Militec adlı bir üreticiyi işaret ediyor. BK, 2013'ten bu yana Militec ve 13 diğer şirkete BAE'ye askeri teçhizat ihracatı için sayısız lisans verdi.
Ele geçirilen bir Nimr ZPT motorunun veri plakasında ise, motorun 16 Haziran 2016'da ABD firması Cummins'in bir BK iştiraki tarafından üretildiğine dair bir işaret bulunduğu bildirildi. BK hükümeti, 2016 yılına kadar, BAE'nin Nimr ZPT'leri Libya ve Somali'deki milislere BM silah ambargosunu ihlal ederek tedarik ettiğini biliyordu.
Uzmanlardan açıklamalar ve hükümetin savunması
Eski bir BM Sudan uzmanları paneli üyesi olan Mike Lewis, "BK ve anlaşma hukuku, hükümeti, saptırma veya uluslararası suçlarda kullanılma riski açıkça varsa, silah ihracatına izin vermemeye doğrudan mecbur etmektedir" yorumunu yaptı. Lewis, Güvenlik Konseyi müfettişlerinin BAE'nin silahları ambargolu ülkelere ve uluslararası insancıl hukuku ihlal eden güçlere saptırma geçmişini detaylı olarak belgelediğini de ekledi.
Bir Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise, "BK dünyanın en sağlam ve şeffaf ihracat kontrol rejimlerinden birine sahiptir. Tüm ihracat lisansları, istenmeyen bir son kullanıcıya veya son kullanıma saptırma riski açısından değerlendirilir" açıklamasını yaptı ve tüm ülkelerin mevcut BM yaptırım rejimleri kapsamındaki yükümlülüklerine uymasını beklediklerini belirtti.
Ateşkes görüşmelerinin çöküşü ve El-Faşer'in ele geçirilmesi
Bu haber, ABD sponsorluğunda Washington'da yapılan ateşkes görüşmelerinin çökmesinden sadece saatler sonra, Sudan'ın RSF tarafından Kuzey Darfur kenti El-Faşer'e baskın düzenlemesiyle aynı zamana denk geldi. Diplomatik kaynaklar, müzakereler sırasında BAE'nin, 500 günden fazla süredir kuşatma altında olan El-Faşer'deki durumu ele almayı reddettiğini bildirdi.
Pazar sabahı RSF savaşçıları, yaklaşık 260.000 kişinin mahsur kaldığı şehre girdi, bir ordu üssünü ele geçirdi ve savunmanın çökmesine neden oldu. RSF, ele geçirmeyi "belirleyici bir dönüm noktası" olarak nitelendirirken, görüntülerde RSF'nin El-Faşer ve çevresinde insanları gözaltına aldığı ve kırbaçladığı iddia ediliyor. Çöken görüşmeler, ABD, BAE, Mısır ve Suudi Arabistan'dan oluşan Quad (Dörtlü) grubunun Sudan savaşını ele almakla görevli olduğu bir dönemde gerçekleşti.
