Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA), İsrail Futbol Federasyonu'nun (IFA) işgal altındaki Filistin topraklarında yasa dışı yerleşimlerde düzenlediği maçlar nedeniyle artan eleştirilerle karşı karşıya. Filistin Futbol Federasyonu (PFA), FIFA'nın bu duruma yönelik harekete geçmesini talep ederken, insan hakları grupları FIFA'yı "siyasi motivasyonlarla süreci geciktirmekle" suçluyor.
FIFA'nın 15 Mayıs'ta Paraguay'da düzenlenen 75. yıllık kongresinde, genel sekreter Mattias Grafstrom, IFA'nın FIFA kurallarını ihlal edip etmediğini değerlendiren iki komitenin hâlâ inceleme yaptığını açıkladı. Grafstrom, özellikle toprak meseleleri konusunda uzman görüşlerine ihtiyaç duyulduğunu ve sürecin bağımsız bir şekilde yürütüldüğünü vurguladı.
Ancak insan hakları grubu FairSquare, bu gecikmeyi FIFA'nın "kurallarını seçici bir şekilde uygulaması" olarak nitelendirdi. FairSquare'ın 2024'te yayımladığı raporda, IFA'nın yasa dışı yerleşimlerde kulüpler işletmesinin uluslararası hukuka ve FIFA'nın temel ilkelerine aykırı olduğu belirtildi. Raporda, Ma’aleh Adumim, Kiryat Arba ve Ariel gibi Batı Şeria'daki yasa dışı yerleşimlerde düzenlenen maçların, FIFA'nın insan hakları sorumluluklarına zarar verdiği ifade edildi.
Uluslararası hukuk ve FIFA kuralları
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 2016 tarihli kararı ve 2024 Uluslararası Adalet Divanı'nın hükmüne göre, İsrail yerleşimlerinin yasadışı olduğu uluslararası hukuk tarafından teyit edilmiş durumda. FIFA'nın kurallarına göre, bir futbol federasyonu, başka bir federasyonun topraklarında izin almadan maç düzenleyemez. Ancak PFA, IFA'nın bu kuralı on yılı aşkın bir süredir ihlal ettiğini savunuyor.
PFA, FIFA'ya yaptığı başvurularda, IFA'nın sistematik ırk ayrımcılığı, Filistin spor altyapısının yıkımı ve Filistinli oyuncuların öldürülmesi gibi ihlallerden sorumlu olduğunu belirtti. PFA Başkan Yardımcısı Susan Shalabi, FIFA Kongresi'nde yaptığı konuşmada, "Sorunumuz ne yazık ki halkımızın çektiği acılar gibi politize edilmiş ve görmezden gelinen bir bürokratik döngüye sıkışmış durumda." dedi.
FIFA’nın tepkisizliği eleştiriliyor
FIFA'nın statüsünün 16. maddesine göre, hem FIFA Konseyi hem de kongre, üye federasyonları askıya alma yetkisine sahip. Ancak PFA'nın 2013'ten bu yana yaptığı birçok teklif, oylamaya sunulmadı. 2017'de FIFA Konseyi, politik konularda tarafsız kalması gerektiğini belirterek konuyu kapattı.
Mart 2024'te PFA, IFA'ya yaptırım uygulanmasını talep etti. FIFA Başkanı Gianni Infantino, bu talep üzerine bağımsız bir yasal analiz başlattı ancak sonuçlar kamuoyuna açıklanmadı. FIFA, inceleme sürecinin devam ettiğini ve yeni komite üyelerinin bilgilendirildiğini belirtti.
İnsan hakları grupları ve Filistinli yetkililer, FIFA'nın harekete geçmemesinin, federasyonun insan hakları ve uluslararası hukuka bağlılığı konusundaki güvenilirliğini zedelediğini savunuyor.
