İsrail’in, Somali’den ayrılan de facto yapı Somaliland’i resmi olarak tanıma kararı, Afrika Boynuzu’nda jeopolitik taşları yerinden oynattı. Bu adım, son yıllarda bölgeye milyarlarca dolarlık yatırım yapan, dünyanın en büyük büyükelçiliğini Mogadişu’da açan ve Somali’nin güvenlik mimarisini şekillendiren Türkiye ile İsrail arasındaki rekabeti yeni bir boyuta taşıdı.
İsrail’in hedefi: Husiler ve Türk nüfuzu
Bölge uzmanlarına göre İsrail’in Somaliland hamlesinin arkasında iki temel strateji yatıyor:
-
Güvenlik ve lojistik: Somaliland, Yemen’in tam karşısında ve Babülmendep Boğazı’nın girişinde kritik bir konumda. İşgalci İsrail, burada askeri bir tesis kurarak Kızıldeniz’deki Husi tehdidine karşı doğrudan müdahale kapasitesi kazanmayı ve Süveyş Kanalı’na alternatif lojistik rotalarını güvence altına almayı planlıyor.
-
Türkiye’yi dengelemek: Türkiye, Somali’de askeri eğitim akademilerinden liman işletmeciliğine, enerji aramalarından havalimanı yönetimine kadar geniş bir ağa sahip. Uzmanlar, soykırımcı İsrail’in Somaliland ile kuracağı bağın, Türkiye’nin bu stratejik kapıdaki mutlak üstünlüğünü dengelemeye yönelik bir "karşı hamle" olduğunu belirtiyor.
Ankara’nın cevabı merakla bekleniyor
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu hafta Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ile yapacağı görüşme, İsrail’in bu hamlesine verilecek ilk somut yanıt olarak görülüyor. Görüşmede, Türkiye’nin Somali açıklarında gerçekleştirdiği sismik enerji araştırmalarının sonuçlarının yanı sıra Kızıldeniz kıyısındaki Las Qoray bölgesinde yeni bir Türk askeri üssü kurulması projesinin de masada olduğu ifade ediliyor.
Diplomatik kör düğüm: "Vize engeli"
İsrail’in tanıma kararına rağmen bölgedeki gerçeklikler oldukça karmaşık. Bu hafta Somaliland’in başkenti Hargeisa’ya gitmek isteyen İsrail vatandaşları, uluslararası havayollarının halen Somali vizesi talep etmesiyle karşılaştı. Bu durum, kağıt üzerindeki tanınmanın sahada henüz karşılık bulmadığını gösteren çarpıcı bir örnek oldu.
Bölgesel riskler ve parçalanma korkusu
Eski Mogadişu Büyükelçisi ve Milletvekili Kani Torun’a göre, Hargeisa yönetiminin bağımsızlık ısrarı Somaliland içinde de bölünmelere yol açabilir. Ayrılığa karşı çıkan kabilelerin varlığına dikkat çeken Torun, İsrail’in bu girişiminin ABD ve bölge ülkeleri tarafından desteklenmediği sürece "ölü doğmuş bir hamle" kalabileceğini ancak Türkiye ile İsrail arasındaki rekabeti körükleyeceğini vurguladı.