ABD, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki uzun süredir çözülemeyen Zengezur Koridoru konusunda yeni bir girişimde bulundu. ABD’nin Türkiye Büyükelçisi Tom Barrack, yaptığı açıklamada, iki taraf arasındaki diplomatik görüşmeleri hızlandırmak amacıyla, koridorun yönetimini özel bir Amerikan şirketine devretmeyi teklif ettiklerini duyurdu. Barrack, “32 kilometrelik bu yolun yönetimi için ABD, 100 yıllık bir kira sözleşmesiyle devralabilir. Taraflar, bu sayede uzun yıllar boyunca sorunu çözebilir.” ifadelerini kullandı.
ABD’nin bu önerisi, ilk defa resmi olarak Trump yönetimi döneminde teklif edilen ve Avrupa Birliği’nin daha önce önerdiği bir modele dayanıyor. Bu modelde, ABD merkezli lojistik bir şirketi, koridorun güvenli ve şeffaf bir şekilde işlemesini sağlayacak. Plan, Gürcistan’ın ayrılıkçı bölgelerinde uygulanan uluslararası gözetim örneklerine benziyor ve Baku’nun güvenlik taleplerini karşılamayı hedefliyor.
İki ülke arasındaki en büyük anlaşmazlık noktası, 32 kilometrelik Zengezur Koridoru’nun kontrolü. Azerbaycan, koridorun tamamen kendi kontrolünde olmasını isterken, Ermenistan bu terimi kabul etmiyor ve “İrredentist” olduğu gerekçesiyle reddediyor. Azerbaycan, koridorun Nakhchivan bölgesine bağlanmasını ve Yerevan’ın güvence vermesini talep ediyor. Ermenistan ise, bu koridorun üçüncü bir taraf tarafından yönetilmesine karşı çıkıyor.
Bu sorun, 1993’teki Karabağ Savaşı’ndan beri devam ediyor. 2020’deki çatışmaların ardından, Azerbaycan bölgedeki kontrolünü yeniden güçlendirdi ve 2024’te Karabağ bölgesini resmen terk etti. Bölgedeki barış sürecinin en önemli engellerinden biri olan Zengezur Koridoru, bölgedeki istikrarın sağlanmasında kritik bir rol oynuyor.
Türkiye ise, bu süreçte aktif bir rol alıyor. Ankara, Baku’ya barış anlaşmasını imzalamaları yönünde çağrılar yaparken, aynı zamanda bölgedeki jeopolitik dengeleri değiştirecek adımlar atıyor. Geçen ay, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ermenistan Başbakanı Nikol Pashinyan’ı kabul ederek, iki ülke arasındaki ilk resmi ziyaretini gerçekleştirdi. Bu gelişmeler, bölgedeki yeni dengeleri ve barış umutlarını artırıyor.
